Güzelliğe Dair Güzelleme-22/Abdulaziz TANTİK

Güzelleme-22

Güzelliğe Dair Güzelleme-

Abdulaziz Tantik

Güzellik, insanın sonsuzluğa açılan penceresidir…

 

 

Farklı güzellik tanımlamaları yapılabilir.

Durum ve olaya göre de farklı bir tanım yapılabilir. Ama güzellik insanın aşkın ile bağını sergileyen en temel tutum olarak belirginlik kazanır. Güzel bir manzara, harika bir enstantane, nefis bir fotoğraf, görsel şovu andıran resimler panoraması bizi bir yerden alır bir başka yere taşır.

Güzellik ile hayranlık arasındaki korelasyonu doğru okuduğumuzda, bu; güzelliğin hayranlığı nasıl beslediğini gösterdiği gibi güzelliğin soyut zeminini de ortaya koyar.

İnsan hayranlıkla bir şeye bakarken yakalandığı zaman “Aşık mı oldun?” sorusuna muhatap olur.

Böylece hayranlık-güzellik ilişkisi gibi hayranlık-aşk ilişkisini de belirlemiş oluyoruz. Güzelliğe âşık olunur zaten! Aşk ise yaratıcılığı işaret eder. Böylece güzelliğin yaratıcılık ile ilişkisi de gündeme taşınmış olur.

O zaman güzellik: Âlemlerin Rabbi olan Allah’ın her ediminde dışa vuran ahenk, musiki ve düzendir. Güzellik sahibi olan Allah’tır. O yüzden sıfatlarından biri de ‘Cemal’ (güzel)dir…

Yaratılmış her varlık güzel olduğu gibi, güzelliğe bir işaret ve beyyinedir de…

İnsan yanılarak farklı bir şeyi güzel görebilir. Ama bu güzel gördüğü şey kendisini Allah’a yakın mı kılıyor, yoksa uzaklaştırıyor mu diye bakarak o şeyin güzel olup olmadığı konusunda bir fikir sahibi olabilir. Burada güzellik, insanı Allah’a yaklaştıran şeydir.

Modern dünyada ise güzellik; hazla ilişkilendirilerek, soyut boyutundan uzaklaştırılarak somutun içinde bir anlama sığdırılmaya çalışılır.

O yüzden de tensel bir anlama kavuşur. Elbette ki dokunmanın da kendine ait bir güzelliği vardır.

Ancak dokunma sizi bir üst anlam dünyasına taşıyabiliyorsa güzellik unvanı alır ve sizi yakınlaştırır, yoksa sizi kendinize yabancılaştırarak yalancı bir güzellikle baş başa bırakır.

Güzellik, ilgi ile ilişkili bir konumdan hoşlanmaya dönüşerek ilginin koyulaşmasını sağlar. Hoşlanmak ise sevgiye kapı aralar ve bu kapıdan aşk buyur edilir. Böylece güzelliğin her adımda aşkla bağını da ortaya koymak mümkündür.

Yaratma edimi ile güzellik arasındaki ilişkiden dolayı bütün varlığın güzel olduğu, bizzat yaratılmış olduğunu hesaba katarsak eğer; insanın da güzel olduğu sonucuna ulaşabiliriz. İnsan güzelse, güzel olana ilgi duyar ve güzeli sever…

Güzellik, olumsuzluğu ve kötülüğü dışarıda tutar, iyilik ve sevgiyi ise içinde taşır...

Böylece insan, eşya ve Allah arasındaki ilişkinin niteliğini de belirlemiş oluruz.

Sanat ve güzellik arasındaki bağ, yaratma ile güzellik arasındaki bağla ilişkilidir.

Her sanatsal faaliyet ilgi çeker ve insanın dikkatini celbederek hayranlık uyandırır. Böylece; aslında Sâni (Sanatkâr) olan Allah’ın, güzelliğin bizatihi sebebi olduğu aşikâr kılınır.

Varlığın her anı sanatkârane bir yaratılışa bağlı olduğu için varlığın oluşu ve her adımda izhar edilmesi de bize güzelliğin hangi sınırlara kadar uzanabileceğini gösterir.

Bu günkü güzellik algısının oluşumu, tam tersi biçimde somutun içinde kavranılması ve hazla bütünleştirilerek görsel bir şova dönüştürülmesi, daha çok nefsin tutku ve arzularına hitap etmesini beraberinde taşımıştır.

Böylece “güzel bir film” denildiğinde “güzel bir kadın” der gibi anlamlandırılıyorsa bu yanlış bakışı tanımlar. Şehvet ile güzellik doğaları gereği aynı bağlamda bulunmazlar… Şehvet ile güzelliği aynı kefede veya aynı düzlemde algılıyorsak, bu yukarıdaki tanımımız gereği bizi Allah’tan uzaklaştıran bir durum olur.

Demek ki güzellik tanımını nefsin arzu ve tutkularından arındırmamız kaçınılmaz olmalı ve şehvetle arasına mesafe koymayı da başarmalıyız. O zaman sahih bir güzellik algısına kavuşabiliriz. Aslında günlük kullanımımızda da bu doğru algıyı ifade eden tanımlarımız vardır: Somutu soyutlaştırarak bizi şehevi bir haz değil de hayranlığı çağrıştıran bir hazla buluşturmayı anlatan tasvirler ve durumlar hep vardı ve var olacaktır…

Ayrıca her güzellik bir hayret sebebidir. Her hayret ise bizi hayranlığa taşır. Her hayranlık sevgiyi besler ve her sevginin yolu aşka düşecektir…  Böylece hayretin ancak güzellik ile anlamını bulacağını söylemiş oluyoruz. Elbette ki olumsuz anlamda da kişiyi hayrete düşüren durumlar ve olaylar söz konusu edilebilir. Ancak buradaki hayret, taaccüp ile ilişkilidir. Yani farklı davranması beklenen bir kişinin kendisinden beklenmeyen bir davranış ortaya koyması gibi… Yoksa hayret, aciz bırakan bir eylem sonucu oluşur. Bu da mucize, beyyine ve ayet olan varlığın, varlığa çıkışını sağlayan bütün edimler için söz konusu edilebilir.

O zaman güzellik, ilahi edimler toplamıdır. Her ilahi edim bir güzellik numunesi olarak neşvünema bulur. İnsanın güzellikle buluşması ise ‘Allah’ın ahlakı ile ahlaklanması’ ile sağlanabilir…

Güzellik, toplumsal iyinin mevcuda çıkması ve bireyin ilahi ahlakla buluştuğu zemindir.

Güzellik dediğimizde; fedakârlık, feragat ve diğerkâmlığı işaret etmiş oluyoruz.

Güzellik böylece toplumsal adaletin ve barışın sağlanabilmesi için bireyin güzel, ahlakî davranışlar ortaya koyarak onu sosyalleştirmesidir. Salih amel; insanı kurtuluşa taşıyan eylem, insanı güzelliğe taşıyan eylemle aynı soyu taşır…

Toplumsal kurtuluş için bireysel kurtuluşun esas alındığını biliyoruz. Ahlakî edimlerin güzellikle bağını algıladık. Salih amelin aynı zamanda güzellik olduğunu keşfettik. Böylece aslında güzelliğin bütün iyi ve doğru hasletlerle ilişkisini de hatırlamış oluyoruz…

Mü’min insan güzel insandır…

Mü’minden neşet eden bütün mümince davranışlar da güzeldir…

Allah güzeldir ve güzel olanı sever…

Mü’min Allah’ı severek güzelliğe katılır…