Ahmet Mercan: İşlerimiz 'Şura' ile midir?

Suni bahar havası ile İslam dünyasında diktatörlerden kurtulduğu iddiası realitede isabetten uzak görünüyor. Ortaya'da ortaya çıkan ve yenilenmiş özgürlük, varsayılan yapıların dünya sisteminin dayanıklılığı, hiçbir muhalif çaba içinde olmadığı gibi Libya'da olduğu gibi tarihi işgalleri medeniyetlerin dağıtım olarak kutlamaya dahil edilmesi, küçültülmüş hanesine yazılan davranışlardan sadece biri.

İslam dünyasında, kişisel ve toplumsal alanda hayata yansıtılacağı değerlerin uzağında bulunuyor.

Çabuk alevlenmesi, uzun vadedeki düşünce yeteneğinin eksikliği, küçük; Ürünlerin tatmin edici olması pasif oluşumun göstergesidir. Dünya sisteminin dayatmalara karşı gösterdiği bir yana meşrulaştırma çabaları desteklerle ilgili sorunsal olarak ortaya çıkıyor.

“... parçalarki işler şura iledir …” (Şûrâ, 42/38) diye uyaran Kitap, toplumsal gelişmenin ve zenginleşmenin kaynağına işaret ediyor.

Hz. Peygamber'in en kritik anlarda istişareye başvurması, ümmete ait zenginliğin ortaya çıkması ve sonuç üzerinde etkisine dikkat çekilmektedir. Bedir, Uhud, Hendek savaşlarında, Hudeybiye'de ve günlük olaylar içindeki pek çok olayda Hz. Peygamber istişare yapmış ve miktarların miktarını uygulamıştır. Kendi görüşüne göre miktarın miktarını uygulayan Peygamber'in ümmetinin günlük parasını uyguluyor, her şeyi “biliyor” ve istişareye ihtiyaç duymuyorlar.

Günümüzün şurayı üyeleri olarak telakki ediyorlar. Ortak bir iş için kurulda üyelerin beyanını yapıyor; sonunda başkan/yönetici istediği kararı alıyor. Ve bu durum şura olarak izah ediliyor...

Hz. Peygamber'i Uhud Savaşı'nı Medine'de savunma stratejisi ile planlama öneriyor.

Bedir ehline gıpta eden genç sahabeler, savaşmak istiyorlar.

Neticede fiyatların kararı uygulanıyor.

Burada yatan incelik, günü, savaşı kurtarmanın yükünü taşıyan derslik bir değerdir.

Sorumluluğu beraberlik sırtı planlananlar yetkiyi de paylaşma durumundadırlar. Şura bağlayıcıdır çoğunluğun kararı tepe yöneticiyi de bağlar.

Şuranın standartlarla karıştırıldığı alanlar mevzubahis.

Riski tamamen kendi üstlenen bir girişimci, istediği kişiye danışabilir, uzmanlardan, firmalardan danışmanlık desteği alabilir ve bu görüşler içinde dilediğini tercih edebilir.

İstişarede bu türden daha çok şahsi konulara ait müşavereler de önemlidir, bereket yüklüdür. Ancak kesintiyle ilgili önemli kesintiler, parçaların ayrılmasının ortak olarak yüklenileceği her birimde şuranın koruyuculuğu büyük önem taşır.

Şura kültürü İslâm toplumunda, eğitimden davranışlara küçük yaşlarda sahip olunan kişilerin haiz bölümlerinin biridir. İster WiFi'de ister kalıcı statülerde olsun, istişare hesaplanamaz zenginlikleri içinde barındırır.

İstisare; fikri fikrinin açılması, ufukların genişlemesi, zaafların eritilmesi ve sonuçta; hayrın tahakkuk ettiği ortamlardır. İstişare, en geniş halkadan merkeze doğru takip yürütüldüğünde ülke bütünlüğünde sağlıklı tezahürler ortaya çıkar.

Fikri alınan her insanın kendisinde önemli belirtiler gösterir, daha ilgili olur ve daha çok çalışmanın işleyişini düşünür.

Farklı mezheplerde İslâm âlimlerinin tamamı, şuranın biçiminin döneminin has olabileceğini söylerken, önem konusunda hemfikirdirler.

Açık nasların yer aldığı bir konuda istişare geçerli değildir. Şura ile demokratik yapıları farklı kılan önemli parçalardan biri budur.

Kur'ân'ın emri, Hz. Peygamber'in çok yönlü uygulamaları ve âlimlerin tafsilatlı açıklamalarıyla önümüzde duran bu zenginliğe neden ilgi gösterilmez?

Koşturulan; sorumlu, ancak yetkisiz insanlar, “Başkanım bilir” demekten başka ne yapabilir?

Yer bölgesindeki bölgelerde, ülkeler adına karar alan yöneticiler, şuradakilerle kararlarını vermiş olsalardı, sonuç böyle mi olurdu?

Arı hiçbir çiçek geçmez. Bal da böyle ortaya çıkar.

Ahmet Mercan

 

Not:  Bu makale, “İnsanı Geri Çağırmak” adlı eserden iktibas edilmiştir.