Küresellik, şehir ve salgın

İçinden geçmekte olduğumuz salgın hastalık nedeniyle ister istemez hem geçmişe, hem şimdiye, hem de geleceğe ilişkin tefekkür etmekten kendimizi alamıyoruz. Elbette her birimizin değerlendirmeleri geçmişteki birikimimizden bağımsız değil. Kimse virüs salgını nedeniyle geçmişinden bağımsız yepyeni bir fikri mecraya giriyor değil.

Elbette bu küresel salgın nedeniyle az sayıda da olsa zihinsel anlamda makas değiştirenler olacaktır, ama bu her zamankinden fazla olmayacaktır. Lakin yine de bu salgının dünya fikriyatına tesir edeceğini söylemek bir kehanette bulunmak anlamına gelmez.

Salgın nedeniyle dünyada ortaya çıkan durum, zihnimizde ajanslardaki haberlere bakarak oluşuyor. Ajansların ise belli güçlerin elinde olduğunu unutmadan bakmak lazım hadiseye. Yani zihinlerimizi manipüle edebilirler. Buna rağmen salgının tamamen sentetik bir şey olduğunu düşünmek de gerçeği inkar etmekten başka bir anlam ifade etmez.

Çin’den gelen haberlere bakarak dünyanın diğer kıtalarında da salgının bir süre sonra nihayete ereceğini çıkartmak için müneccim olmaya gerek yoktur. Yani öyle anlaşılıyor ki bu salgın, yıllarca sürecek ve milyonlarca insanın ölümüne neden olacak gibi durmuyor.

Bu salgın, ilk önce globalleşmenin kesin olarak gerçekleştiğini göstermektedir. Çünkü Çin’de çıkan bir hastalığın kısa sürede tüm dünyaya yayılmış olması insanların kapalı devre bir hayat yaşamadıklarını ve hareket halinde olduklarını göstermektedir. Artık milletlerin kaderleri, birbirlerinden bağımsız değildir; bu kesin olarak anlaşılmıştır. Kısacası dünya, içinde insanların yaşadığı küçük bir gemidir. Eğer gemi batarsa herkes ölecektir. Bu gerçek, ilk önce güçlüler tarafından anlaşılmalıdır. Çünkü onlar da ölümsüz değildir.

Dünya nüfusunun %75’i şehirlerde yaşamaktadır. Hatta büyük bir kısmı şehirden de büyük metropollerde yaşamaktadır. Bu yüzden her hangi bir şehirde baş gösterecek bir tehlike tüm insanları tehdit edecektir. Salgın sonrası, şehir planlayıcıları bu durumu göz önünde bulundurmak zorunda kalacaklar. Dünyanın en gelişmiş şehirlerinden biri olan New York’un salgın karşındaki çaresizliği şehir planlamalarının yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini göstermeye yeter de artar bile.

Şehir planlayıcıları ve kanun yapıcılar depremi, ulaşımı, sanayi bölgelerini vs’yi göz önünde bulunduruyorlardı. Lakin kimsenin aklına her hangi bir salgın hastalık karşısında şehirlerin nasıl planlanması gerektiği gelmemişti. Çin, salgın sırasında geçici sahra hastanesi ile işi çözmeye çalışmış, Cumhurbaşkanlığı hükümeti ise İstanbul’da iki yeni büyük salgın hastanesi yapmaya karar vererek geleceğin şehir planlamalarında salgınların da göz önünde bulundurulmasının gerekli olduğunun işaretini vermiştir.

Doktorlar salgının hızla yayılmasının temel nedeninin fiziki temas oluğunu söylüyorlar. Bu yüzden şehirlerdeki toplu ulaşım araçlarının da salgınlar göz önünde bulundurularak yeniden dizayn edilmesi gerekmektedir. Çünkü büyük şehirlerde hastalığın hızla yayılmasın sebeplerinden biri de toplu taşıma araçları olmuştur.

Öyle anlaşılıyor ki şehir hayatının sağlıklı biçimde sürdürülmesi, mikrobiyolojinin geliştirilmesi ve şehir planlarının bunun ile doğru orantılı yapılmasına bağlıdır. Geçen haftaki yazıda ifade ettiğim gibi sağlık, önümüzdeki dönem daha çok önem verilen bir husus olacaktır ve şehirciler ile belediyeciler de bu hususu göz önünde bulundurmak zorunda kalacaktır.

Ben, üç dönem belediye yönetiminde karar vericiler arasında bulundum. Bir hastahane arazisi ihdas etmenin dışında şehir ve sağlık konusu hiç gündemimize gelmedi. Ama bundan sonra belediyeciler şehir ve sağlık konusunu da zihinlerinde tutmak zorunda olacaktır.

Küresel salgının gelecekte pek çok alana tesir edeceğinde şüphe yoktur. Ben şehre ilişkin kısmına dikkat çekmeye çalıştım.