Ötekilerin Dünyası

Dünyaya gelen her insan, içine düştüğü bu yeni alemde varolma mücadelesi verir. Bu mücadeleyi verirken yalnız olduğunu zanneden insan için gerçekle yüzleşmek uzun sürmez ve bu yolculukta tek başına olmadığını görür. Gördüğü bu durumu, kendinden önce bu dünyaya gelmiş büyükleri ona anlatırken “biz” den bahsederler. İşte o anda büyük soru kendiliğinden ortaya çıkar: “Bizden olmayanda mı var?”

Evet, bizden olmayan, bizim gibi olmayan birileri de var ve adları da ÖTEKİLER. İnsanlar, “ötekileri ‘kötüler’, ‘kötü kalpliler’, ya da ‘barbarlar’ olarak görüp kendilerine de ‘insanlar’ ya da ‘iyiler’, ‘mükemmeller’ olarak tanımlarlar.1 Bu günler tamda ötekilerin revaçta olduğu günler. Çünkü kendilerini “bizden olana” iyi göstermek isteyen birilerinin, şuan ötekilere ihtiyacı var. Bütün kötülükler ötekilerde olur. Onların hiçbir işine güvenilmez, onlar bize hep zarar verir, onlardan korkmamız gerekir. Bizden olan büyüklerimizde onların kötü olduğunu zaman zaman bize hatırlatırlar. İşte bizim gibi ülkelerde seçim zamanları tamda ötekilerin, adeta şeytan taşlanır gibi taşlandığı dönemlerdir. Taşlanan bu ötekiler sizin partinizden ya da görüşünüzde değildir. Bu ötekiler bazen karşı partiden, bazen başka inanç ya da düşünceden, bazen farklı etnik kökenden, bazen başka memleketten olur. Bu örnekleri kadınlar, çocuklar, size sığınmış insanlar, bıyıklılar, sakalsızlar, kısa çoraplılar, gözlüklüler vs çoğaltabiliriz. Maalesef bunu çoğaltma konusunda da çok hızlı ve mahir olabiliyoruz.

Siyasetin ve seçim sürecinin alabildiğine kızıştığı bu dönemde ötekilerin dünyası çok karışık. Oysa o ötekiler ile aynı apartmanda yaşıyor, aynı sokakta oturuyor, aynı araçları kullanıyoruz. Hatta o kadar ilginç ki fırından aldığımız ekmek, pazardan aldığımız domates, musluktan içtiğimiz su bile aynı. İşi biraz kurcalayınca ötekilerle akraba olduğumuz, birlikte yaşarken farklı işleri yaparak birbirimize yardımcı olup, hayatlarımızı kolaylaştırdığımız da oluyor. Çocuklarımızı ötekilerle evlendiriyoruz, iş ortaklığı ve ticaret yapıyoruz, trafikte birlikte hareket ediyoruz. İhtiyaç halinde onlar bize, bizde onlara yardım dahi ediyoruz. Çocuklarımız, ötekilerin çocukları ile aynı sırada oturuyor, aynı parkta oynuyor. Ötekilerin aramıza sızdığı “çok vahim” durumlar bile söz konusu olabiliyor. Örneğin bu ötekiler ile bazen akraba hatta aynı evin içinde bile olabiliyorsunuz ya da aynı yerde birlikte dua ederken bile aranıza sızmış olabiliyor.

Ancak tuhaf olan bu kadar aynılığa rağmen bu kişiler hala ÖTEKİLER olarak yaşamını sürdürebiliyor. Zor iş öteki olmak, çünkü sana bu kadar benzeyen ya da seninle aynı kaderi yaşan insanlara öteki olmadığını anlatmak. Hele ki seçim gibi ötekilerin sürekli hedefte olduğu bir süreçte işler daha da zor. Oysa insanın kendi kimliğini inşa etmesi için ötekine ihtiyaç yoktur. İnsan kendi değerleri ile varolur ve bir kimlik inşa eder. Eğer kendi kimliğini öteki üzerinden inşaa etmeye çalışırsa aslında kendi olamaz. Olacağı tek şey “ötekinin ötekisi” olmaktır. Yani hiç olmaktır.

Anlayacağınız ötekilerin dünyası zaten zor ve karışıktı bu günlerde biraz daha karıştı ve zorlaştı. Ötekiler tedirgin ve korkuyor, ötekiler mutsuz ve karamsar. Ötekilerin dünyasından çıkmak gerekiyor yoksa hep birlikte bu girdapta boğulup gideceğiz.

Doç. Dr. Mehmet Sağlam

1 Özensel, E. (2020). Farklılıkların birarada yaşamasında bir sorun alanı olarak ötekinin ötekileştirilmesi. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (43), 369-378.