Kavram ve diriltici güç olarak ADALET

“Kavramlar, bütün bir insanlığın tecrübesini bünyesinde barındıran ve yüzyıllar boyunca yaşanan acıları, sevinçleri, hüzünleri, yapılan hataları, işlenen cürümleri ve diğer vakıaları ifade edebilen tasavvurlardır. Bu hususiyetten dolayı kavramların zihinlerde  “yerli yerine oturtulması” gerekir. Aksi hâlde bütün bir insanlık birikimi yanlış aktarılmış olur ki, böyle bir yanılsamanın üzerine medeniyet inşa edilemez. İşte kavramların içinde öyle biri vardır ki onun anlaşılması bambaşka bir ehemmiyeti haizdir. Bu kavram hiç şüphesiz “adalet”tir.

Tek başına koca bir kâinatı, insanı ve ilişkileri (hukuku) anlatabilecek anlam genişliğine sahiptir.” * Bilal Kılınç.

Adalet, Arapça bir kelime olan  “adl” kökünden gelmektedir. Her şeyi ve ilişkileri yerli yerine koyma anlamına gelir.  Zulm’ün ve cevr’in karşıtı bir anlam taşır.

Zulm kavramını biliriz ama cevr kavramını pek kullanmayız. Oysa halk edebiyatında cevr kelimesi kullanılmıştır. Misal, Pir Sultan Abdal “Bülbül cevreyleme güle yazıktır.” der.

Adaletsiz bir dünyada yaşıyor olsak da aslında su gibi hava gibi yokluğu bizi nefes almakda zorlaştıran ulvi bir kavramdır, adalet. Varlığı hayat sebebidir.

Nerede lazım bize adalet:

Ötekiyle yüzleşmede,

Kendimizle yüzlemede,

Sevgi ne nefretde, Aşkda adalet, yemede içmede adalet..

3.kişiyle her türlü ilişkimizde,

Yere tükürdüğümüz zaman bize kötülük (zulm) olarak dönmesinde,

Ötekini yok saydığımızda/haddi aştığımızda bizim de öteki olacağımız bilincinde..

Mazlumun, savunmasız sabinin, yetimin itilip kakılmasına sustuğumuzda zulmün bize de

 “ deyeceği “ bilincinde..

Başka?

Her yerde lazım. Dünyayı imar edersek, adil ve huzurlu olacağımız düşüncesinde..

Esasen; hayatı/dünyayı imar ve iskan ederken ötekinin sınırlarına tecavüze etmez isek ancak huzurlu olacağımızın bilinmesi adaletin içselleştirilmiş halidir.

İyilik adaletdir! Neden, yetime, mazluma vs yapılan her iyilik dünyada az da olsa kötülüğün azalması manası taşır. Her iyilik adalete hizmettir. Her adil davranış iyiliğe, güzelliğe bir adım daha yaklaşmaktır.

Hamasi veya ütopik belki ama ben “şiirsel adalet” diye bir kavram kullanırım. Nedir bu; adalet ile hayatı şiir gibi yudumlamaktır.

Medeniyet olgusu/tasavvuru da adaletten geçer. Onsuz nereye varabiliriz?

Düzgün şehirler, intizamlı yapılar, insicam üzre görüntüler ve dahi ilişkiler yoksa o şehir, o yapı bize zulm etmiş olmaz mı?

Adalet duygusu/düşüncesi olmadığı için (gelişmediği için) en barizi trafikde birbirimizi ezmeye uğraşmıyor muyuz?

Uğraşıyoruz.

Adaletsizlik biraz da  cehennemdir. İnsan fakirleşince değil, mazlumluğu ona hak görüldüğünde hicret eder. Hakkını savunamadığında, haksızlık ona hak diye sunulduğunda.

Benim bu mesleği yapmamın nedeni adaletsizliğin var olması. İnsanlar kendine de ötekine de adaletsiz. Kendine zulmettiğinde psikologlar devreye giriyor, ötekine zulmettiğinde avukatlar, hakimler. Biz dahi kendimize zulmedebiliyoruz hukuk sistemi içinde. Adalet öylesine içten, zulüm öylesine bizden.

SON SÖZ:  “Adalet”, George Bernard Shaw’ın,  “Kaplan adamı öldürmek isterse adı vahşilik, adam kaplanı öldürmek isterse adı spor olur. Suç ile adalet arasındaki fark da bundan büyük değildir,” diye dalga geçtiği ikiyüzlülük değil ise ne…