Farklı Bakış’ın Mutabakat Metnindeki Yeni Anayasa’ya Yönelik Bir Değerlendirme!-Bayram Akçay

Bir fikrin, bir kişinin, bir topluluğun ismi ve kimliği önemlidir, o isim ve kimlik ile tanınır, bilinir. Bununla birlikte o isme ve kimliğe asıl anlamını veren durduğu zemindir. Bir fikrin, bir kişinin, bir topluluğun nasıl bir zemin üzerinde durduğu, değer ve ilkeleri aldığı o isme ve kimliğe anlam verir.

Kendini tanımlayarak 2021 senesinin ilk günüyle birlikte yayın hayatına başlayan Farklı Bakış için de aynı durum söz konusundur. Farklı Bakış kamuoyunun karşısına Mutabakat Metni ile çıktı. Mutabakat metninin kıymetli bir çaba olduğu ortadadır.

Mutabakat metni çok geniş yelpazede durum tespiti, analiz, değerlendirme ve önermelere yer vermektedir. Değer ve ilkelere önemli atıflarda bulunulmakta, ekonomik, küresel, bölgesel ve yerel tespitlerin yanı sıra YENİ ANAYASA başlığı altında 7 madde sıralamaktadır.  

Sadece bir kişinin kaleminden çıkmadığı, belirli bir süreç ve çevre içerisinde müzakere ve istişare ile meydana geldiği izlenimini vermektedir. Bu Mutabakat Metni sadece bir web sayfasındaki olağan bir yazı değil ülkeye ait değerleri, ilkeleri, bakışı, hedefleri tanımlayan, bir misyon içeren bir metin gibi durmaktadır. İçeriğin yanı sıra Mutabakat Metni ifadesi bile çok genel anlamda toplumu muhatap alan bir iddia imajı içermektedir.

Mutabakat metninde yer alan her başlık için söyleyecek sözümüz vardır. Ancak o vakit bu yazının hacmi çok büyüyecek, o zamanda bu yazı bir köşe yazısı veya makale olmaktan çıkacaktır. Bu sebeple bir makalenin sınırlarını da zorlamadan Farklı Bakış’ta yayınlanan MUTABAKAT METNİ’nin sadece “YENİ ANAYASA” başlığını değerlendireceğim.

MUTABAKAT METNİ’ndeki  “YENİ ANAYASA”

Yeni Anayasa başlığı sade, öz ve en temel olacak biçimde 7 başlıktan oluşmaktadır. Öz olarak bizlere ne söylediğine bakacak olursak;

1. Maddede; Yeni bir anayasanın yazılması “MUTLAKA” ifadesiyle pekiştirilmektedir. Mutlaka kelimesinin altlığını malum sebeplerden dolayı sorgulamıyoruz. “Sivil bir anayasa” bile demeden tüm kesimlerin katılımını ve toplumsal sözleşme vurgusunu ifade temektedir.
2. Maddede; Yeni anayasanın çerçevesini toplumda var olan her sosyal grubun belirleyeceği ve dolayısıyla toplumsal sorunları yaşayanlarca çerçevesinin belirleneceği bir toplumsal mutabakatı ifade etmektedir.
3. Madde; Ülkenin sorunlarının sistem sorunu olmadığı, hangi sistem uygulanırsa uygulansın fark etmeyeceği ancak yetki, sorumluluk, katılımcılık ve denetlenebilirlik ilkelerinin korunduğu, temel niteliklerin belirlendiği, Yasama, Yürütme ve Yargı olarak Kuvvetler ayrılığına dayanması vurgulanmaktadır.
4. Maddede;  İfade özgürlüğü ve bağımsız medyanın güvence altına alınması yer almaktadır.
5. Maddede; Muhalefetin daha etkin olması, özgürce faaliyetlerini sürdürmesi beyan edilmektedir.
6. Maddede; Bağımsız ve tarafsız yargı mutlaka tesis edilmelidir denmektedir.
7. Maddede; Siyasal ve toplumsal örgütlenmelerin tabandan tepeye doğru biçimlendirilmesi istenmektedir.

Bu maddelerin ve içeriğin zenginleştirilmesi gerektiği düşüncesindeyim. Kısaca sebepleri, gerekçeleri ifade edelim;

YENİ ANAYASA da Sosyal Grup tanımlanmalıdır

YENİ ANAYASA başlığı altında 2. Maddede “Sosyal Grup” tan bahsedilmektedir. Bu sosyal grup nedir? Bu sosyal grupların sorunları nelerdir? Bu sosyal grupların sorunlarını belirleme ve çözme yöntemleri ve çözüm önerileri nelerdir?

Sosyal grup nedir? Sorusu cevaplanmadan diğer soruların cevaplanması mümkün değildir. Metinde geçen “Sosyal Grup” kavramının tanımlanması eksik bırakılmıştır. 

Metinde yer almasa bile “Sosyal Grup” tanımlamasının bir kimlik tanımlaması olduğu görülmektedir.

Tek millet kavramı üzerinden, Türk kavramı üzerinden aynileştirilen ve kimliksizlik dayatılan bir yapı Sosyal Grup tanımlanmasıyla ifşa edilip düzeltilemez. Bu sebeple başkaları tarafından belirlenen kimlik yakıştırmalarına girmeden, her kim kendini nasıl tanımlıyorsa, o beyan esas alınarak kimliğin belirlenmesi ve Sosyal Grup kavramının netleştirilmesi doğru olacaktır.  Çünkü ancak özgür ve hür olan birey ve toplulukların beyanları esas alınarak belirlenen bir kimlik Sosyal Grup olabilir.

 

YENİ ANAYASA Sivil Toplum Örgütleri (STK)’nin önemi vurgulanmalıdır

Sivil Toplum Örgütleri (STK)’nin ekseriyeti, siyasi yapıların ezdiği ve istediği gibi kullandığı araçlar haline gelmiştir. Sendikalar, dernek ve vakıflar çoğunlukla bir siyasi yapının arka bahçesi gibi görünmekte, siyasilerin kullanışlı araçları olarak biri biriyle karşı karşıya gelmekte, siyasetin amaç ve hedeflerine göre şekillenmektedirler. Bu kıskacın dışında kalmaya çalışacak olan STK’lar ise Kitle İmha Silahlarının Önlenmesi ile ilişkilendirilen yasayla terbiye edilebilecektir.

Oysa STK’lar örgütlenme özgürlüğü çerçevesinde toplumun en temel öğesidir. Toplumun Kamu Yönetiminde söz sahibi olabilmesi, icra üzerinde denetim görevini yerine getirebilmesi ve yönetimin her kademesinde söz sahibi olabilmesi için STK’ların özerk hale gelmesi, güçlendirilmesi ve kamu yöneticilerinin tercihlerine etki edebilmesi gerekmektedir.

STK’ların güçlendirilmesi insan hakları ve tam demokratik yönetim için önemli öğelerdir. Bu sebeplerle YENİ ANAYASA başlığının 7. Maddesi,  STK ile ilgili aşağıdaki maddeleri de içerecek biçimde genişletilmesi gerekmektedir.

• İnsan haklarına saygılı, hukukun üstünlüğüne dayalı kamu yönetimi inşa edilmesi,
• Birey ve toplulukların örgütlenme hakları ve özgürlüklerinin garanti edilmesi
• Sivil Toplum Örgütlerinin özerkliğinin korunması,
• Sivil Toplum Örgütlerinin kamu yönetiminde karar organlarına dahil edilmesi

 

YENİ ANAYASA başlığında elbette daha başka eksikler vardır ve inancım odur ki daha çok tartışılarak bu eksikler giderilecektir. Biz şimdilik bu kadarıyla kifayet edelim.

Yazının ilk cümlelerinde de beyan ettiğimiz gibi Farklı Bakış Mutabakat Metni zemini üzerinden bir isim, bir şahsiyet, bir kimlik almış ve kendini tanımlamıştır.

Bu ilkeli çıkış, bu zeminde duruş övgüye değer ve kıymetlidir. Yetmez ama başlangıç için güzel bir örnektir.

FARKLI BAKIŞ’ın yolu aydınlık ve açık olsun, yayın hayatına hoş geldin. 

Bknz:

1. https://farklibakis.net/
2. https://farklibakis.net/mutabakat-metnimiz/farkli-bakis-dunyaya-ve-siyasete-yeni-bir-bakis/